aiquel

Retour 

1. pron. dém.

a. '[anaphorique] celui‑là, celui‑ci'

AnonKolsenBeitr 35,6: Mas qi Deu serf per bona voluntat, / Aiqel bastit castel de fermitat

Raim3StengelLaur 263b,41: … los mestiers qe sabez far del nap. / D'aiqel sabez mais q'obs no uos auria

AnonPRelL 877: Sol d'un froiç li vedas, / Et si lor comandas, / Que non manias d'aiquel

AnonPRelL 799: Aiaç fe et sperança / En deu et en sa maire, / Nulla ren non es gaire / Plus d'aiquella vos valla.

AnonPRelL 907: Et çai ços nos laisas / Los vostre mandamens, / Per que tota la gens / Degeison ainsi far, / Si·s volgeson salvar. / Mais d'aiquil pauc en son / Tant honest ni tant bon, / Los voilla mantenir

AlexAlbMH 35: Philippus ab ses pare non, / meyllor vasal non vid ainz hom. / Echel ten Gretia la region

GirRoussH 1487: … / S'el prendra vostre dreit senz lonc estraire. / E s'il aiquel soane, per Saint Sicaire, / Des pois t'ajuderai, eu e mi fraire.

GirRoussH 8010: A tant noves li entrent per un corleu, / E cil dist les paraules qui list lo breu. / Aiquel contet les noves que lo breu lez

GirRoussH 9267: Cist' ost fu en septembre apres aost; / Aico est la darere que·l cons ajost. / E non est giens aiquele qui raubes crost, / Que·l dus a comandat qu'al rein non cost

GirRoussH 1528: Girart, s'el vol ton dreit, tu li feraz; / E s'il aichel soane, per Saint Tomaz, / Des pois mande les omes qu'aver poraz!

AigB 1259: Pauque conpaigne, mais non es ja belaire, / … / Franque es d'aiquels segner e capdelaire

MystSAndS 618: Grant conte fas d'aquel Jhesus / Qui como layre fo pendus; / D'eyquel tu fas lo filh de Diou.

MystSAndS 869: Lo eys eyqual sertanoment, / …» / Puys vay dire que may valrio / Qu'eyqual, al mont, non fous en vio.

1210Pans3 sans contexte

b. [+ relative déterminative] 'celui'

AnonPRelL 2593: Et plus li plai qui ben far se saçona / Qu'aiquel no fai cui deu lo pros venir

AnonPRelL 2903: Per merce·os prec, segner plens d'umeltaç, / Que vos aiaç merces et pietaç / De tot aiquil et faiçaç ver perdons / Que legeran aiquestas oracions

GirRoussH 9459: … aichelz ad deveat / E toz partiz da Deu e desevrat / Per cui sera ja mais renovelat [c.‑à‑d. la querelle]

AigB 1258: Ensaignes blances de propre de Monchaire, / Pauque conpaigne, mais non es ja belaire, / Co es aiquele qui non fuït anc gaire

MystSAndS 767: Jamays non creyrey en ma vio / Que ton Jhesus eyquel cio / Que de virge sio jamays na

MystSAndS 1951: … non suffrarey / Qu'eyquel que ten de Diou la ley / Sio mal trata ny malvengus

MystSAndS 865: Lo eys eyqual sertanoment, / Loqual met sa man en mon plat

c. [+ complément prépositionnel] 'celui'

UcSCircJS 25,8: E ja per vos non sarai mais soffrens, / Ans vos prezai ben d'aiqels de la festa [sens?]

AnonPRelL 2524: … / Ausi cum cel qu'es perillaç en mar, / Que n'a conort mas aiquel de morir

AnonPRelL 645: … / En toç afars demetre / Per aiquil del segnor

GirRoussH 8449: E parlaz ab aques de Dijoneis; / Aiquels de Rossillon rendez marceis, / Qui sunt li chevaler tot e borjeis.

GirRoussH 1859: Lai sest li dus Teiriz e Engeranç, / … / E aiqui de Bavers e de Alemanç

LRecAutOR 216: It. aquelz de Peire segle ɪɪ ct. / It. avene ɪ ct. / It. an aiquelz de Joanot segle ɪɪ ct.

d. [+ complément adj.] 'celui qui est…'

GirRoussH 1254: Ne furent que dez mile aiqui reiau

e. d'a. que [+ proposition substantive] 'de ce que'

RazoGuiUisVidasBS 208,3: Et d'aiqel q'estava aisi, desplazia a mouta gen, et a dompnas et a cavaliers.

2. adj. dém.

a. '[anaphorique] ce …‑là, ce …‑ci'

AnonSal2G 41: … lo ior ch'eu parlei a vos tan. / … / En aiquel iorn, domna, volgr' esser mort

AnonPRelL 557: Tot desiran quan ve, / Et per aiquel desir / Deu met a delenquir.

AnonPRelL 1906: Et molt perdis, tant fort fus flagellaç, / Del vostre sanc pel nostre salvamens, / Per aiquel sanc et per aiquel dolors / Vos prec…

AnonPRelL 1825: San Stevan, vos qu'a tormen gran / Laisas lapidar vostre cors, / Eu prec vos per aiquella mors, / Preiaç per mi…

AnonPRelL 665: E sofri grant pesança / Per mostrar nos la via / … / Per auquella chaiçon / Los mals iudeus felon / Lo preçon…

GirRoussH 901: Ne vuelent lor seinor per rien faillir, / Mais Girart aiquel conte en grat servir.

GirRoussH 2810: E sunt catre cent mile, que·l breus lo dis, / … / Atenderent que Carles les requesis. / … / Lai u s'entrecontrerent aiquil dui renc, / Li fers e li eschiu uns non catenc

GirRoussH 7534: E demandet dun sunt. «Don, de Paris, / E venem de Bovere e d'Ungresis. / – Caus noves del rei d'equel païs?»

AigB 668: Dreit vers Peride encalcent per l'estrade; / Aiquele terre ac Maurins obliade, / Ke vers lo Lans a sa resne virade

AigB 974: Er cavaljem a Tubie a saubut: / …» / Aiquel consseil ant bien tuit entendut

TezJB 86: … / E perdet Paradis vergonhos e dolens. / D'aiquel jorn primairan, tro qu'a uei qu'es presens, / Sai totas las estorias, c'us motz non es falhens

RazoLanfCigVidasBS 572,16: «Se Deus garda de mals los dos fraires, nos auren ben qant nos er ops, e seren ben acuilhiz…» D'aiqel plaig agron li dui frere alegressa e tristessa

RazoLanfCigVidasBS 572,20: Si qe chascuns preguet l'un l'autre qe tornes de cors a lor castel… Dont el demandet… lo qals d'aiqels dos devia aver mais de lausor

MystSAntG 3256: O dal fals deleal treytor, / … / Y ana me batre eyquel treytor capitani

MystSAndS 2480: Aven perdu tant de gent / Per lo deffaut d'equel truant

MystSAndS 645: Discipol sias d'eyquel Jhesus, / Tu ho monstra ben a ton parlar

déb. 12e s.Pans 1:4,3: exi o tenrai et o atendrai meu escient, des ezi ad doz anz, si tant no quant us d'equelx cannonegues me asolvran

FueroEstH 45,31: Mais aquel qui deu peinorar, deu dire a la muiller de la fiança devant testimonis altresi, e pues ni la muiller ni los sirvenz de la fiança non deven defendre los peinz aiquel dia adelant.

b. [+ nom antécédent d'une relative déterminative] 'ce, le'

JRudP 2‑2b,23: Mon cor de valer non fina / Aiquella [r]es q'eu plus am

AnonPRelL 1198: Per aiquela saintisma plaia, / Que vos feç enç el cors Longin, / Conduces me a bone fin.

AnonPRelL 1207: Que·m defendeç, segner ternal, / De las greu penas enfernal, / D'aiquel foc neir, que toç temps art

AnonPRelL 1059: Eu prec lui dolçamen / Per aiquil saint martir, / Qu'el volt per nos sofrir, / …

GirRoussH 7831: E per l'amor de Deu, qui aoraz, / E per aiquele virgre dum el fu naz / …

GirRoussH 547: Girarz trames enanz per sa contrade, / E fait venir conduit tant a l'estrade, / De tote aichele cache qu'ainc fu chacade

GirRoussH 5020: E per aichel segnor on vos creaz, / El es mos enemics e mout lo haz

GirRoussH 5578: Sos escuz fun trocaz e s'ast i frec. / Mais ja Deus no·m dun part d'equel eschec / Que·l cons e sa mainade el camp retec!

GirRoussH 7888: Seignor, preiaz lo rei e ses amis / Per Deu, c'aie marcet d'equelz chaitis / Que a desiritaz e fait eschis

AigB 373: Se Dex me salve ma vie e mon solas / E mon ardit e mos mans e mos bras, / Enquer n'ara tot mon dreit, se Deu plas, / E aiquel plait qui m'en er destinas.

MystSAndS 874: Per tant non poyan de sertan / Saber qui ero eyquel treytour / Que trayr devio son segnour